Hoewel het aantal Nederlanders dat deelneemt aan onwettige kansspelen in de afgelopen jaren is afgenomen, is de resterende groep frequenter gaan gokken, met hogere inzetten, en vertoont tekenen van problematisch gokgedrag. Dit wordt onthuld door het onderzoek “Open Kaart” van het onderzoeksbureau Verinorm, uitgevoerd voor de Nederlandse Loterij.
Het rapport “Open Kaart” is een vervolg op het eerdere onderzoek “Kaarten Keren” uit 2021, toen de Nederlandse markt voor online gokken nog niet legaal was. Uit gegevens van 2025 blijkt dat het aantal Nederlanders dat illegaal gokt is afgenomen in vergelijking met het onderzoek van vier jaar eerder. Deze daling is vooral merkbaar bij online kansspelen, die sinds oktober 2021 legaal zijn in Nederland.
Ondanks de daling is de situatie volgens Verinorm verre van geruststellend. De overgebleven illegale gokkers zijn actiever dan ooit. In 2021 was de meeste spelers nog € 10 tot € 50 per spel inzetten, maar nu is de gemiddelde inzet meer dan € 50. Bij illegale online sportweddenschappen en casinospelen is dit zelfs meer dan € 100 per sessie, aanzienlijk hoger dan het illegale offline aanbod. Bovendien is de frequentie van het spelen toegenomen in vergelijking met de vorige meting.
Meer dan de helft van de illegale gokkers heeft gokproblemen
Uit het onderzoek, dat meer dan 15.000 Nederlanders omvatte, blijkt dat meer dan de helft van de mensen die illegaal gokken, worstelt met gokproblemen, gemeten met de Problem Gambling Severity Index (PGSI). Het is opmerkelijk dat het percentage probleemspelers bij het illegale online gokaanbod hoger is. Meer dan 70% van deze gokkers valt in de categorie probleemspelers.
Bij legale gokkers is het percentage probleemspelers aanzienlijk lager, tussen de 20% en 35%. In de totale steekproef is dit percentage slechts 5%. Opvallend is dat veel illegale gokkers niet weten dat ze bij een niet-vergunde aanbieder spelen. Tussen een derde en de helft van de deelnemers denkt dat ze bij een legale aanbieder spelen.
Volgens het onderzoek is het profiel van de illegale gokker grotendeels onveranderd gebleven. De groep bestaat voornamelijk uit mannen van 18 tot 34 jaar, vaak met een westerse of niet-westerse migratieachtergrond, met een middelbaar of hoger onderwijs en een (bijna) modaal inkomen. De meeste gokkers die illegaal gokken, wonen in de Randstad, voornamelijk in de grote steden Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.
Een aanzienlijk deel van deze groep is al op jonge leeftijd begonnen met gokken, vooral via een online casino zonder vergunning. Daarnaast blijkt dat het gebruik van alcohol of drugs tijdens het gokken vaak voorkomt. Tussen een derde en de helft van de respondenten zegt dat ze tijdens hun laatste goksessie onder invloed waren.
Veldonderzoek
Naast het landelijke bevolkingsonderzoek heeft Verinorm ook veldonderzoek uitgevoerd op fysieke locaties. Er werden 49 tabakswinkels, 31 shishalounges en 21 koffie- en theehuizen bezocht. Dit leidde tot de volgende waarnemingen:
- Illegale loten gevonden in een tabakswinkel
- Illegale bingo georganiseerd in een shishalounge
- In twaalf andere locaties was er een “niet-pluisgevoel”, maar er werden geen concrete overtredingen vastgesteld.
De onderzoekers concluderen dat het zichtbare illegale aanbod beperkt is, maar dat er nog steeds signalen van illegaal gokken onder de oppervlakte bestaan. Ze raden aan om voortdurend toezicht te houden, met name op plaatsen waar jongeren en andere risicogroepen samenkomen.
Hoewel reclame voor illegaal gokken verboden is, blijken advertenties nog steeds een cruciale rol te spelen bij het werven van nieuwe spelers. Volgens Verinorm is het aantal spelers dat via gokadvertenties in contact komt met de illegale gokmarkt aanzienlijk gestegen sinds 2021.
Bij illegale online sportweddenschappen is het aantal spelers dat via gokreclame wordt bereikt, verdubbeld. Bij illegale online casinospelen is dit aantal zelfs verdrievoudigd. Veel van deze advertenties worden online verspreid via sociale media of buitenlandse platforms.
Het rapport bevat ook een aparte media-analyse van meer dan 250 nieuwsartikelen tussen 2022 en 2024. Uit deze analyse blijkt dat illegaal gokken vaker voorkomt in berichten over bedrijfspanden en horecagelegenheden dan in voorgaande jaren. Er is een duidelijke toename in berichtgeving over politieacties, inbeslagnames en andere strafrechtelijke onderzoeken. Illegaal gokken wordt ook vaak genoemd in verband met drugshandel of andere vormen van georganiseerde misdaad.
Berekeningen van de omvang van de illegale markt
Een van de belangrijkste doelstellingen van het Nederlandse kansspelbeleid is om spelers naar een veilig en verantwoord aanbod te leiden. Recente cijfers tonen echter aan dat dit steeds minder succesvol is. Volgens de Nederlandse Loterij en de Kansspelautoriteit (Ksa) gaat momenteel meer dan de helft van elke ingezette euro bij online kansspelen naar illegale aanbieders.
Op basis van berekeningen van de Nederlandse Loterij, die inmiddels zijn overgenomen door de Ksa, is de kanalisatiegraad op basis van het bruto spelresultaat gedaald van 80% naar ongeveer 50%. Hierdoor zou jaarlijks ongeveer € 1,3 miljard aan inzetten naar het buitenland stromen.
De Ksa hanteert een andere benadering. Volgens het laatste rapport is de spelerskanalisatie nog steeds 91%, wat neerkomt op ongeveer 100.000 Nederlanders die illegaal online gokken. De Nederlandse Loterij gebruikt echter een eigen berekeningsmethode en komt uit op ongeveer 200.000 illegale online spelers.
Beide organisaties zijn in gesprek om de verschillende berekeningsmethoden, gebaseerd op respectievelijk het aantal spelers (Kansspelautoriteit) en het bruto spelresultaat (Nederlandse Loterij), beter op elkaar af te stemmen.
Het rapport “Open Kaart” eindigt met concrete aanbevelingen. Volgens Verinorm en de Nederlandse Loterij is voortdurende waakzaamheid nodig, met meer samenwerking tussen de overheid, toezichthouders en financiële instelling
